Tìm hiểu về đo EDM, gương máy toàn đạc và cách cài đặt hằng số gương

I. Đo EDM trong đo đạc trắc địa
 

EDM (Electronic distance measurement) tạm dịch là đo khoảng cách điện tử – là phương pháp xác định khoảng cách ( độ dài) giữa hai điểm bằng sóng điện từ, phổ biến nhất là sóng vi mô và sóng hồng ngoại.
Để thực hiện được phép đo này, người ta phải chuẩn bị một thiết bị đo khoảng cách điện tử và một gương phản xạ. Sóng phát ra từ thiết bị đo khoảng cách điện tử đến gương phản xạ và quay trở lại, sau đó, máy sẽ tính được thời gian đi – về của sóng điện từ đó và đưa ra con số về khoảng cách hiện lên màn hình, con số được đưa ra theo công thức: Khoảng cách = Vận tốc x Thời gian

Gương máy toàn đạc (Reflector hoặc Prism) là chính là  thiết bị dùng để phản xạ tia EDM về đúng nơi mà nó được phát ra (cụ thể ở đây là máy toàn đạc).

II. Các loại gương máy toàn đạc

Có các loại gương máy toàn đạc phổ biến như sau: 
 

1. Gương 360

• Gương 360 có hình dạng trụ, gồm nhiều gương xếp với nhau.
• Gương 360 có thể phản xạ lại tia EDM khi chiếu từ mọi vị trí mà không cần phải hướng mặt gương về phía máy toàn đạc.
• Gương 360 được sử dụng chủ yếu cho máy toàn đạc tự động (Robotic Total Station)

2. Gương cầu

• Gương cầu được sử dụng phổ biến nhất trên thị trường do giá thành hợp lý, độ chính xác cao.
• Gương cầu thường dùng để đo ở khoảng cách trung bình từ 2 – 3km

3. Gương chùm

• Gương chùm gồm 3 đến 5 gương cầu được lắp cùng nhau trên một giá đỡ gương/ tấm mục tiêu
• Gương chùm được dùng để đo ở khoảng cách xa 5 – 10 km.
• Do nằm ở vị trí xa, máy toàn đạc chỉ có thể phóng to 30X nên người ta lắp nhiều gương để dễ phát hiện mục tiêu

4. Gương mini

• Gương mini có kích thước nhỏ, nhẹ, dễ mang theo trong mọi địa hình
• Gương mini dùng để đo khoảng cách ngắn dưới 1km
• Gương mini sử dụng nhiều trong thi công

5. Gương giấy

• Gương giấy được dùng để đo các vị trí góc, cạnh khó (góc tường...)
• Gương giấy cũng dùng để đo các vị trí cao, xa mà gương máy toàn đạc không với tới (xà nhà,..)
• Gương giấy cần dùng trong trường hợp đo nhiều điểm nhỏ, chi tiết trong các công trình, tòa nhà.

III. Hằng số gương và cách cài đặt hằng số gương máy toàn đạc

1. Khái niệm hằng số gương

Trên thực tế, tia EDM mất nhiều thời gian trong quá trình đi vào và đi ra khỏi gương máy toàn đạc. Điều này làm ảnh hưởng trực tiếp tới độ chính xác của kết quả đo do phần mềm của máy toàn đạc tính khoảng cách dựa vào vận tốc và thời gian đi/về của tia EDM. Để giải quyết vấn đề này, các nhà sản xuất gương đã đưa ra một con số bù (offset), đó chính là hằng số gương.

Vậy, có thể hiểu hằng số gương là khoảng cách từ mặt phản xạ của gương đến tâm gương. Hệ số này khi nhập vào máy toàn đạc sẽ được máy tự động tính toán để cho ra số liệu đo khoảng cách chính xác nhất.

Mỗi hãng sản xuất đều công bố rõ hằng số gương trong miêu tả thông số kỹ thuật của từng máy. Để đảm bảo phép đo của bạn chính xác, bạn cần phải cài đúng hằng số gương cho máy toàn đạc điện tử trước khi thực hiện phép đo.

>>> Tham khảo Bảng hằng số gương của một số hãng:
 

2. Cài đặt hằng số gương với máy toàn đạc 

Mỗi máy toàn đạc sẽ có một giao diện khác nhau, một số ký hiệu và ý nghĩa khác nhau. Tuy nhiên, tất cả các máy toàn đạc hiện nay đều có cây thư mục để vào cài đặt hằng số gương giống nhau:

Màn hình chính → Settting Menu → EDM Setting → Prism Const → Điền hằng số gương.

3. Một số ký tự về cài đặt thông số đo thường gặp

• EDM Mode: Cài đặt kiểu đo (Đo nhanh, đo đuổi, đo chính xác)
• Prism Type: Cài đặt kiểu gương (Gương cầu, gương mini…)
• Prism Const: Cài đặt hằng số gương 
• Laser – Point: Tắt/mở tia laser chỉ thị vị trí điểm đo
• Guide Light: Tắt/mở đèn dẫn hướng. Để cài đặt nhiệt độ, ấp suất, lượng hiệu chỉnh khí tượng ấn phím F1 (ATMOS).